| Auteur | Drs. J.A. de Hoog |
| Referentie publicatie | De Hoog, J.A. (2014), Hoe bestuurders manipuleren en wat er tegen te doen. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2014-2015, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 3 beschrijft Hans de Hoog hoe bestuurders manipuleren en wat er tegen te doen is. De Hoog onderscheidt daartoe twee gevallen van manipulatie: de ene waarin het kwaad van de manipulatie reeds is geschied en de andere waarin bestuurders in de verleiding zouden kunnen komen hun toezichthouder een loer te draaien. |
| Biografie auteurs: | Drs Hans de Hoog is medeoprichter (van Grexx NV, een bedrijf dat procesdiensten aanbiedt via de ‘cloud’. Hij ontwikkelde in 2013 een instrument om de dialoog tussen bestuurders en toezichthouders te faciliteren: governanceboxx. Na afronding van de studies Politieke Wetenschappen (Leiden) en Algemene Economie (Rotterdam) begon hij zijn carrière in 1982 in de landelijke politiek om die in 1987 te vervolgen als public affairs adviseur van diverse brancheorganisaties en grote ondernemingen. Het grote bedrijfsleven heeft hij leren kennen bij Delta Lloyd (1994 –1998) en Origin (1998 – 2000). Van begin 2007 tot eind 2012 was hij als extern toezichthouder op grote pensioenfondsen werkzaam bij De Nederlandsche Bank. Hij was van 1997 – 2009 lid en in de derde termijn voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Kinderopvang Humanitas. In 2013 publiceerde hij het boek: De Toezichthouder. Praktijkvoorbeelden van opportunistisch bestuur en falend toezicht., Eburon Business, Delft, 2013 |
Tags: bestuurders
| Auteur | Mr. T.C.A. Dijkhuizen MPhil |
| Referentie publicatie | Dijkhuizen, T.C.A. (2014), De bestuurdersbeloning in de financiële sector niet langer een governancevraagstuk? In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2014-2015, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Tom Dijkhuizen richt zich in hoofdstuk 8 op de bestuurdersbeloning in de financiële sector. Dijkhuizen ziet meer aandacht komen voor de vormgeving van het beloningsbeleid en de vervanging van zelfregulering door formele wet- en regelgeving. In dit hoofdstuk wordt onder andere aandacht besteed aan de vaststelling, vormgeving en openbaarmaking van het beloningsbeleid, maar ook aan recentere wetgeving. |
| Biografie auteurs: | Mr. Tom Dijkhuizen MPhil is als promovendus verbonden aan de afdeling Ondernemingsrecht van Universiteit Leiden. Tevens is hij verbonden aan het Hazelhoff Centre for Financial Law, Universiteit Leiden. Hij bereidt een proefschrift voor over de corporate governance van banken in rechtsvergelijkend perspectief. |
| Auteur | Ing. J.A.M. Hermans RE |
| Referentie publicatie | Hermans, J.A.M. (2014), Cyber Security: een relevant onderwerp voor iedere bestuurder. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2014-2015, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | John Hermans beschrijft in hoofdstuk 16 dat cyber security een relevant onderwerp is voor iedere bestuurder. Ondanks dat het cyber security lastig is te definiëren mag dit volgens hem geen excuus zijn voor bestuurders om het thema af te schuiven naar gespecialiseerde professionals. Bestuurders staan voor de taak om in de complexiteit van dit thema gedegen afwegingen te maken en op zijn minst de juiste vragen stellen. Het hoofdstuk geeft hiertoe handvatten en brengt cyber security terug tot de basis. |
| Biografie auteurs: | Ing. John Hermans RE is partner binnen KPMG IT Advisory en is verantwoordelijk voor de KPMG dienstverlening op het gebied van cyber security en leidt een team van 50 professionals. John maakt deel uit van KPMG’s global leadership op het gebied van cyber security en is tevens de global lead van KPMG op het gebied van Identity & Access Management Services. John heeft voor een groot aantal organisaties gewerkt in nagenoeg alle marktsegmenten, zoals daar zijn Financiële Dienstverlening, Oil & Gas, Energie, Overheid en andere sectoren. John was betrokken in meer dan 100 projecten op het gebied van cyber security, zowel nationaal als internationaal. In deze projecten ondersteunde John klanten in hun strategie, het bouwen van de business case en uitvoeren van programma management en quality assurance activiteiten. |
| Auteur | Mr. P. Olden en Prof.mr. G. Raaijmakers |
| Referentie publicatie | Olden, P. en G. Raaijmakers (2016) Bonje in de board room In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2016-2017, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 5 richten Paul Olden en Geert Raaijmakers zich in het bijzonder op mogelijke conflicten die kunnen ontstaan tussen bestuur en RvC en tussen bestuurders onderling. Zij beschrijven onder andere dat de eisen die aan de RvC worden gesteld, in de praktijk maar ook juridisch, zijn toegenomen en dat die ontwikkeling nog niet ten einde is. Als gevolg intensiveren RvC's hun toezicht hetgeen in de praktijk soms leidt tot spanningen of zelfs conflicten met het bestuur. Aan de hand van casussen geven zij handvaten deze conflicten te minimaliseren. |
| Biografie auteurs: | Mr. Paul Olden is als advocaat bij NautaDutilh te Amsterdam gespecialiseerd in ondernemingsrechtelijke geschillen, zoals transactie-gerelateerde geschillen, aandeelhoudersgeschillen, de uitkoop van minderheidsaandeelhouders en bestuurders- en commissarissenaansprakelijkheid. Paul is verder Geaccrediteerd Mediator bij CEDR. Prof. Mr. Geert Raaijmakers is advocaat bij NautaDutilh te Amsterdam en hoogleraar ondernemings- en effectenrecht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Verder is Geert onder meer lid van de Commissie Vennootschapsrecht en van de Monitoring Commissie Code Banken, en is hij Geaccrediteerd Mediator bij CEDR. |
| Auteur | Prof. dr. Janka Stoker en Prof. dr. Harry Garretsen |
| Referentie publicatie | Stoker, J. en H. Garretsen (2018), De ins en outs van een goede CEO. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2018-2019, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Een van de belangrijkste taken van commissarissen is het vinden en houden van een goede CEO. Dat is tegelijkertijd ook een van hun moeilijkste taken, want ze moeten niet alleen de juiste CEO selecteren, maar vervolgens ook haar of zijn presteren beoordelen, en niet te vergeten – vroeger of later - een goeie exit van de CEO organiseren. Elk van deze onderwerpen is natuurlijk op zichzelf al een hoofdstuk in dit jaarboek waard, dus dit hoofdstuk kan geen totaaloverzicht bieden, maar het is wel representatief voor recent onderzoek naar de selectie en het presteren van CEOs. Wat we in onze bijdrage doen, is een aantal relevante en vooral actuele inzichten delen, waarbij we ook resultaten uit ons eigen onderzoek presenteren. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. Janka Stoker studeerde Sociale en Arbeids- & Organisatiepsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, en promoveerde op het onderwerp 'leidinggeven aan zelfsturende teams’ aan de Universiteit van Twente. Zij is directeur van het leiderschapsinstituut In the LEAD aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Dit instituut houdt zich bezig houdt met onderzoek, onderwijs en advies op het gebied van leiderschap. Stoker is sinds 2003 hoogleraar ‘Leiderschap en Organisatieverandering’ aan dezelfde faculteit. Haar onderzoek richt zich op thema’s als leiderschap, macht, diversiteit, top management teams, organisatieverandering en het middenkader. Dit leidt tot zowel (inter)nationale wetenschappelijke en praktijkgerichte publicaties, waaronder recent het boek ‘Goede leiders zweven niet’ (2018). Ze werkte als senior managing consultant bij Berenschot van 1998 tot 2009, waar ze betrokken was bij grote veranderingen projecten voor zowel de profit en not-for-profit bedrijven. Stoker is tevens voorzitter van de Raad van Commissarissen van de Economic Board Groningen. Prof. dr. Harry Garretsen is sinds 2008 hoogleraar International Economics and Busines aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en was van 2011-2106 aldaar ook decaan van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Daarvoor was Garretsen als hoogleraar economie verbonden aan RU Nijmegen (1996-2002) en de Universiteit Utrecht (2002-2008). Garretsen doceert en doet onderzoek op het gebied van de internationale economie, leiderschap & management, de economische geografie en de institutionele economie en is ook co-auteur van diverse boeken, waaronder ‘Goede leiders zweven niet’ (2018). Hij is als fellow verbonden aan de Universiteit van Cambridge en het CESifo van de Universiteit München. Garretsen was van 2004-2014 plv kroonlid bij de SER en is thans lid van de Bankraad van De Nederlandsche Bank. Vanaf 2015 geeft hij leiding aan het RUG expertisecenter In the LEAD. |
| Auteur | Prof. dr. Hans Strikwerda en Hans ten Wolde |
| Referentie publicatie | Wolde, J. ten, en H. Strikwerda (2018), Achttien adviezen voor commissarissen . In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2018-2019, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 6 geven Jaap ten Wolde en Hans Strikwerda negentien belangrijke en geactualiseerde adviezen voor commissarissen die zij hebben verzameld aan de hand van 20 interviews met ervaren bestuurders en commissarissen. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. Hans Strikwerda is management consultant en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam (Faculteit voor Economie en Bedrijfskunde) waar hij ondernemingsbestuur, internal governance, corporate governance en het ontwerpen van organisatievormen doceert. Hij is auteur van De Nederlandse Corporate Governance Code: Ingeleid, toegelicht en becommentarieerd, 2018, Mediawerf. En is docent strategie in de leergang voor commissarissen van de Erasmus Universiteit. Ook is hij docent in het programma DeNieuweCommissaris. Zijn publicaties gaan over het nieuwe karakter van de onderneming en haar organisatie als gevolg van de omslag naar immateriële activa en de toenemende complexiteit in de economie. Daarnaast is hij president-commissaris van een onderneming. Jaap ten Wolde is als onderzoeker – bij KPMG, BING en IFO - betrokken geweest bij een omvangrijk aantal ‘ongelukken’ in het bestuur en het toezicht. Voor zijn publicaties – Ik ben integer jij bent integer, Verplichte literatuur voor bestuurders en commissarissen – heeft hij tientallen bestuurders en toezichthouders geïnterviewd. De daaruit gedistilleerde kennis zet hij in voor onderzoeken, adviezen en mediation bij opdrachten van EBBEN Partners te Hilversum. |
| Auteur | Mr. Christiaan de Brauw |
| Referentie publicatie | De Brauw, C. (2018), De centrale rol van bestuur en RvC bij besluitvorming over strategie, openbare biedingen en bescherming tegen vijandige biedingen en aandeelhoudersactivisme. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2018-2019, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Ook Christiaan de Brauw beschrijft in hoofdstuk 11 enkele relevante uitspraken en spitst dit toe op de centrale rol van bestuur en RvC bij besluitvorming over strategie, openbare biedingen en bescherming tegen vijandige biedingen en aandeelhoudersactivisme. |
| Biografie auteurs: | Mr. Christiaan de Brauw is partner corporate / M&A bij Allen & Overy in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in fusies en overnames met een sterke focus op advisering in brede zin rond overnames van beursvennootschappen. Christiaan heeft ruime ervaring met zowel vriendelijk als vijandelijke transacties en heeft opgetreden voor bieders, targets, aandeelhouders en investeringsbanken. Hij adviseert daarnaast regelmatig op het gebied van corporate governance en aandeelhoudersactivisme. Hij doceert en publiceert regelmatig over openbare biedingen en aanverwante onderwerpen, waaronder het handboek “Overnames van beursvennootschappen”, is lid van de Public M&A subcommitee van de Business Section van de American Bar Association en is Fellow van het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht verbonden aan het Van der Heijden Instituut in Nijmegen. |
| Auteur | Niels Hermes, Reggy Hooghiemstra, Jos Offerein en Kees van Veen |
| Referentie publicatie | Hermes,N., R.Hooghiemstra, J.Offerein en K. van Veen (2020),De kortetermijngerichtheid van Nederlandse ondernemingsbesturen, In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2020-2021, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 7 beschrijven Niels Hermes, Reggy Hooghiemstra, Jos Offerein en Kees van Veen hun onderzoek naar de vraag in hoeverre besturen van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen zich richten op het creëren van kortetermijnwaarde. Daarnaast gaan we in op factoren die kunnen verklaren waarom besturen de nadruk leggen op de korte termijn. Het onderzoek richt zich nog op de periode voorafgaande aan de totstandkoming van de nieuwe Code, waarin wordt opgeroepen tot een grotere nadruk op het creëren van waarde op de lange termijn. Het biedt interessante inzichten over welke beleidsmaatregelen eventueel extra nodig zijn om te bewerkstelligen dat ondernemingen zich meer gaan richten op langetermijnwaardecreatie. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. Niels Hermes is hoogleraar International Finance aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is voorzitter van de vakgroep Economics, Econometrics and Finance. Zijn onderzoek richt zich op corporate governance vraagstukken, waarbij de aandacht vooral is gericht op de effecten van boards en de samenstelling van de aandeelhouders op de besluitvorming en prestaties van de onderneming. Daarnaast doet hij onderzoek naar de omvang en gevolgen van internationale kapitaalstromen voor opkomende economieën en de naar de rol die microfinanciering speelt bij het verschaffen van toegang tot financiële diensten aan gezinnen en kleine bedrijven in ontwikkelingslanden. Prof. dr.Reggy Hooghiemstra is als hoogleraar corporate governance en financiële verslaglegging verbonden aan de Vakgroep accounting, Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoeksinteresses liggen op gebied van bestuurdersbezoldiging, het functioneren van raden van commissarissen en raden van toezicht, en de wijze waarop ondernemingen op strategische wijze over hun activiteiten en beslissingen rapporteren. Jos Offerein MSc doet promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij heeft aan dezelfde universiteit zijn Masters in Accounting, Finance en Economie gehaald. Zijn onderzoek richt zich op institutionele investeerders en hun zeggenschap in ondernemingen. Daarnaast is hij geïnteresseerd in de rol van dergelijke beleggers bij belastingontwijking en hoe de informatievoorziening vanuit de onderneming deze investeerders beïnvloedt. Dr. Kees van Veen is medeoprichter en directeur van het Institute for Governance and Organizational Responsibility van de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn interesse richt zich op de (internationale) samenstelling van boards en de samenhang met (veranderende) corporate governance systemen. Daarnaast is hij wetenschappelijk directeur van Sustainable Society, een van de drie strategische speerpunten van de RUG. |
| Auteur | Iris Wuisman |
| Referentie publicatie | Wuisman, I. (2020), Bestuur en besluitvorming In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2020-2021, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 13 gaat Iris Wuisman in op het belang van aandacht voor goede besluitvorming. Zij beschrijft daarvoor de algemene, formele en materiele aspecten van vennootschappelijke bestuursbesluitvorming. Ook beantwoordt zij de vraag waar bestuurders op moeten letten in de besluitvorming en hoe besluitvorming in enquêteprocedures door de rechter worden beoordeeld. Specifiek wordt daarbij aandacht besteed aan de rol van adviseurs en situaties met tegenstrijdig belang. |
| Biografie auteurs: | Prof. mr. drs. Iris Wuisman is hoogleraar Ondernemingsrecht aan de Universiteit Leiden. Zij is bestuurslid bij de Law Firm School en de Stichting Harry Honée Fonds. Iris heeft het Business & Liability Research Network (BLRN) opgericht dat gericht is op multidisciplinair onderzoek op het gebied van Good Corporate Governance, Distress & Insolvency en Future Business Structures. Haar onderzoek richt zich op besluitvorming & kunstmatige intelligentie en moderne governance structuren onder andere in blockchain organisaties. Iris is lid van de redactie van het Jaarboek Corporate Governance. In het verleden is zij bestuurslid geweest bij de Stichting Beroepsopleiding Bedrijfsjuristen en de Vereniging Corporate Litigation. |
| Auteur | Wim Huisman |
| Referentie publicatie | Huisman, W. (2021), Criminaliteit in de bestuurskamer In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2021-2022, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 8 biedt Wim Huisman een criminologisch perspectief op criminaliteit in de bestuurskamer, beter bekend als ‘witteboordencriminaliteit’. Hij staat daarbij onder andere stil bij de toegenomen aandacht voor de integriteit van bestuurders en op de kenmerken en eigenschappen van bestuurders en zakenmensen die zich inlaten met criminaliteit, maar ook bij de bestuurscultuur die dit gedrag misschien mogelijk maakte of zelfs uitlokte. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. mr. Wim Huisman is hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Huisman doet meer dan 25 jaar wetenschappelijk onderzoek naar aard, omvang, oorzaken en aanpak van fraude, corruptie en andere vormen van witteboordencriminaliteit. Hij heeft hierover verschillende boeken en meer dan 200 wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. Huisman is hoofdredacteur van Crime, Law & Social Change, voorzitter van de Division of White-collar and Corporate Crime van de American Society of Criminology en lid van het bestuur van de European Working Group on Organisational Crime van de European Society of Criminology. |
| Auteur | Jeroen Veldman en Pauline van der Meer Mohr |
| Referentie publicatie | Veldman, J. en P. van der Meer Mohr (2023), Board Agenda 2030 - Over moed in stormachtige tijden. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Het Jaarboek 2023 vangt aan met een urgente oproep van Jeroen Veldman en Pauline van der Meer Mohr in hoofdstuk 1. Hun centrale vraag is of bestuurders en toezichthouders voldoende kennis, inzicht en skills hebben om de huidige versnelling in veranderingen in het corporate governance-landschap tegemoet te treden. Zij betogen dat deze ontwikkelingen centraal dienen te staan in het ontwikkelen van een board agenda die zich richt op 2030. De auteurs ontwikkelen een eerste aanzet voor die agenda door in kaart te brengen wat er zich in de afgelopen twee decennia heeft afgespeeld en welke ontwikkelingen momenteel gaande zijn. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. Jeroen Veldman is hoogleraar corporate governance aan Nyenrode Business Universiteit, academisch directeur voor de Nyenrode board en governance programma’s, voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut en editor voor de sectie corporate governance bij het Journal of Business Ethics. Mr Pauline van der Meer Mohr was tot 1 januari 2023 voorzitter van de Monitoring Commissie Corporate Governance, en leidde de herziening van de in 2022 geactualiseerde Code. Zij is voorzitter van de Raad van Commissarissen van ASM international, vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen van NN, en lid van de Raad van Commissarissen van AholdDelhaize en Viatris. Tevens is zij onder meer lid van de Commissie Kapitaalmarkt van de AFM en het begeleidingscollege van het Planbureau voor de Leefomgeving. Zij begon haar loopbaan in de advocatuur en werkte vervolgens bij Shell, TNT, ABN AMRO en als voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 2016 is zij multi-commissaris. |
| Auteur | Egbert Eeftink, Muel Kaptein, Sander Klous en Nart Wielaard |
| Referentie publicatie | Eeftink, E., M. Kaptein, S.Klous en N. Wielaard (2023), Risico’s nemen in een tijd van zero tolerance. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Egbert Eeftink, Muel Kaptein, Sander Klous en Nart Wielaard beschrijven in hoofdstuk 6 de ‘glazen leider’: bestuurders worden breekbaar en doorzichtig doordat incidenten, fouten, het niet voldoen aan wet- en regelgeving of het niet behalen van doelen worden afgestraft in de media, in de politiek of door toezichthouders. Dit maakt dat bestuurders in de praktijk een aversie krijgen tegen risicovolle besluiten. De auteurs proberen in het hoofdstuk toch weer een handelingsperspectief voor bestuurders te formuleren aan de hand van een aantal principes. |
| Biografie auteurs: | Prof. drs. Egbert Eeftink RA is hoogleraar Financial Reporting aan de Vrije Universiteit Amsterdam en raad in de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. Tot 2022 was Egbert accountant en partner bij KPMG, waar hij van 2015-2020 binnen het bestuur verantwoordelijk was voor de Audit & Assurance praktijk. Prof. dr. Muel Kaptein is lid van de redactie van dit Jaarboek Corporate Governance en werkzaam als partner bij KPMG. Samen met collega’s adviseert hij organisaties op het gebied van integriteit, compliance en soft-controls. Daarnaast is hij als Hoogleraar Bedrijfskunde verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij doceert in de vakken leiderschap, duurzaamheid en governance. Hij is auteur van boeken als Ethics Management (1998), The Balanced Company (2002), De Integere Manager (2003), The Living Code (2008), Waarom Goede Mensen soms de Verkeerde Dingen Doen (2011), Dienaren van het Volk (2013), Ethicismen (2018) en Maximes (2019). Prof. dr. Sander Klous is hoogleraar Big Data Ecosystems for Business and Society aan de Universiteit van Amsterdam en Partner Data & Analytics bij KPMG. Daarnaast is hij bestuurder bij de stichtingen Privacy First en IT4Kids. Nart Wielaard is zelfstandig schrijver-adviseur en werkt op het snijvlak van maatschappij, technologie en bedrijfsleven. |
| Auteur | Patrick Nullens, Robert J. Blomme, Josephine de Zwaan en Ellemiek Etman |
| Referentie publicatie | Nullens,P., R.J. Blomme, J. de Zwaan en E.Etman (2023), Ongemak in de boardroom: de weg naar nieuwe routines loopt via andere vragen. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | In hoofdstuk 7 beschrijven Patrick Nullens, Robert Blomme, Josephine de Zwaan en Ellemiek Etman het project Ongemak in de Boardroom en Deep Governance. Deep Governance haakt aan bij het gevoel van verantwoordelijkheid en bij de hogere waarden van de bestuurder en commissaris. Deep Governance probeert met (zelf)reflectie en (zelf)kennis de bestuurder en commissaris toe te rusten deze verantwoordelijkheid en hogere waarden in de bestuurskamer in te brengen met als resultaat een proactieve bijdrage aan langetermijnwaardecreatie en de nieuwe economie. |
| Biografie auteurs: | Prof. dr. Patrick Nullens is ethicus. Hij is bijzonder hoogleraar ethisch leiderschap en menswaardige samenleving aan de Universiteit voor Humanistiek (Utrecht), hoogleraar ethiek en leiderschap aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven). Hij is adviseur strategie en governance bij de Galangroep; doceert ethiek en integriteit voor commissarissen aan NCD-Academie. Hij droeg samen met prof. dr. Robert Blomme de wetenschappelijke verantwoordelijkheid voor het project ‘Ongemak in de boardroom’. Prof. dr. Robert Blomme is gedragswetenschapper, hoogleraar Organization Behaviour aan Nyenrode Business Universiteit en hoogleraar Management en Organisatie aan de Open Universiteit. Zijn onderzoek concentreert zich op organisatieroutines, stakeholdermanagement, veranderingsmanagement, en humanistisch leiderschap binnen de organisatiecontext. Vanuit zijn eigen praktijk adviseert hij zowel publiek- als privaatrechtelijke organisaties op genoemde thema’s. Hij was samen met prof. dr. Patrick Nullens wetenschappelijk verantwoordelijk voor het project ‘Ongemak in de boardroom’. Mr. Josephine de Zwaan is jurist en voormalig vennoot van een top 10-advocatenkantoor. Zij is toezichthouder/commissaris en doceert aan verscheidene opleidingen over corporate governance (wet- en regelgeving en boardroom dynamics). In het project ‘Ongemak in de Boardroom’ heeft zij de rol van supervisor - de verbinding tussen praktijk en wetenschap/onderzoek - ingevuld. Met ingang van augustus 2023 volgt zij het PhD-programma van Nyenrode Business University. Drs. Ellemiek Etman is sociaal-cultureel wetenschapper met een specialisatie in de driehoek maatschappij, organisaties en individu. Ze werkt met leiders en (senior) professionals die via deep leadership hun impact op grote (maatschappelijke) vraagstukken en hun omgeving willen vergroten. Haar werk als coach en spreker combineert zij met een promotietraject aan de Universiteit voor Humanistiek. Zij was als promovenda aan het project ‘Ongemak in de boardroom’verbonden. |
| Auteur | Iris Wuisman |
| Referentie publicatie | Wuisman, I. (2023). AI en de boardroom: Aandachtsgebieden voor een verantwoordelijke en succesvolle ontwikkeling en gebruik van AI. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Iris Wuisman bespreekt hoofdstuk 10 een aantal kernaandachtsgebieden die bestuurders in overweging kunnen nemen in de (strategische) gesprekken over ontwikkelingen op het terrein van kunstmatige intelligentie (AI). De auteur hanteert het P+AI-model met negen aandachtsgebieden waarbij zij onder andere ingaat op de integratie van AI in producten of diensten die door de onderneming op de markt worden gebracht als op het gebruik van kunstmatige intelligentie in interne bedrijfsprocessen onder andere voor automatisering. |
| Biografie auteurs: | Prof. mr. drs. Iris Wuisman is lid van de redactie van dit Jaarboek Corporate Governance, hoogleraar Ondernemingsrecht aan de Universiteit Leiden en partner bij ACE Management Consulting een adviesbureau gespecialiseerd in regulatory change management, met niche-expertise op het gebied van wet- en regelgeving in de Europese financiële sector en regtech. Haar onderzoek richt zich op de digitaliserings- en duurzaamheidstransities in het bijzonder in het kader van kunstmatige intelligentie. Iris is verder lid van de redactie van het tijdschrift Ondernemingsrecht en bestuurslid bij de Stichting Harry Honée Fonds. In het verleden is zij bestuurslid geweest bij de Stichting Beroepsopleiding Bedrijfsjuristen, de Vereniging Corporate Litigation en de Law Firm School. |
| Auteur | Sandra Konings |
| Referentie publicatie | Konings, S. (2023). Grip op cybersecurity voor bestuurders en commissarissen. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Sandra Konings gaat in hoofdstuk 11 in op cybersecurity. Zij bespreekt de meest relevante internationale standaarden en wetgeving en beschrijft aan de hand van recente gebeurtenissen waarom grip op cybersecurity noodzakelijk is in de boardroom. Het hoofdstuk eindigt met advies over hoe commissarissen grip kunnen krijgen op cybersecurity. |
| Biografie auteurs: | Ir. Sandra Konings is global information security officer (CISO) bij Arcadis en lid van de raad van toezicht van SIDN. Ze heeft diverse leidinggevende functies vervuld in de ICT en cybersecurity bij grote internationale ondernemingen zoals ABN Amro Bank, DLL, ASML en Aegon en was als equity partner bij BDO verantwoordelijk voor de ICT en cybersecurity adviespraktijk. Sandra heeft diverse samenwerkingsverbanden opgericht om cyberweerbaarheid te verhogen. Ze is voorzitter van de raad van advies van stichting FERM-Rotterdam en medeoprichter en voorzitter van de Eindhoven Cyber Security Group. |
| Auteur | Leonie Schakel |
| Referentie publicatie | Schakel, L. (2023), Extern en intern toezicht: Op zoek naar een connectie. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2023-2024, Deventer: Kluwer. |
| Inleiding | Leonie Schakel gaat in hoofdstuk 12 in op het contact tussen intern en extern toezicht, welk contact mede vanwege incidenten is toegenomen. Dit contact kan leiden tot een leerproces met een betere preventie van incidenten en kwaliteit tot gevolg, maar kan ook leiden tot rolvermenging en spanningen. De auteur beschrijft haar bevindingen over dit contact specifiek in de zorgsector maar beschrijft vervolgen ook de implicaties die deze bevindingen kunnen hebben voor andere sectoren en voor de relatie tussen intern en extern toezicht in het algemeen. |
| Biografie auteurs: | Dr. Leonie Schakel is in 2022 gepromoveerd bij de Erasmus School of Health Policy and Management, met het proefschrift ‘Extern en Intern Toezicht. Op zoek naar een connectie’. Leonie werkt sinds 2006 bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en is tevens docent bij de Academie voor Toezicht, bij de Inspectieraad. Voor de NZa was Leoniewerkzaam bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit, de rechtsvoorganger van de Autoriteit Consument & Markt. |