Tags: ethiek

Hoofdstuk 5: Bedrijfsethiek en compliance

Auteur Dr. ir. R. Stein
Referentie publicatie Stein, R., (2011), Bedrijfsethiek en compliance. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, M. Kaptein, en L. Paape (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2011-2012, Deventer: Kluwer.
Inleiding Ronald Stein gaat in hoofdstuk 5 nader in op welke eisen er op het gebied van compliance aan een organisatie zijn te stellen. Naast de naleving van wet- en regelgeving beschrijft hij het belang van bedrijfsethiek voor de governance van organisaties.
Biografie auteurs: Dr.ir. Ronald Stein studeerde sociologie aan de Landbouwhogeschool Wageningen en is doctor in de landbouwwetenschappen. Hij is werkzaam bij Philips als Secretaris van de Review Committee General Business Principles en is Hoofd van het Philips Business Ethics Office. De Review Committee is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, en wereldwijde implementatie, van de Philips General Business Principles. Het Business Ethics Office ondersteunt de Review Committee daarbij en vervult ondermeer de volgende taken: -aansturen van wereldwijd netwerk van 200 compliance officers, -periodieke review en update van de business principles van de onderneming; -identificeren van, en anticiperen op, interne en externe ontwikkelingen; -verzorgen van de rapportages voor de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen; -verzorgen van de business ethiek en integriteit rapportage in het Jaarverslag

Hoofdstuk 6: De Ethische Bedrijfscultuur. Overwegingen voor bestuurders en commissarissen

Auteur D. Coenen
Referentie publicatie Coenen, D., (2011), De Ethische Bedrijfscultuur. Overwegingen voor bestuurders en commissarissen . In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, M. Kaptein, en L. Paape (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2011-2012, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 6 zoomt Dave Coenen in op een aspect, maar volgens hem wel het belangrijkste aspect van de bedrijfsethiek van een organisatie, namelijk de bedrijfsethische organisatiecultuur. Hij laat zien waaruit de ethische organisatiecultuur bestaat en hoe bestuurders dit voor hun eigen organisatie kunnen achterhalen.
Biografie auteurs: Drs. Dave Coenen RA is sinds september 2002 werkzaam bij De Nederlandsche Bank N.V., eerst als toezichthouder bij de Divisie Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen, vervolgens als toezichthouder - sinds mei 2008 - bij de Divisie Toezicht banken. Voor september 2002 werkte hij bij de Autoriteit Financiële Markten, voorafgegaan door de Rabobank. Dave Coenen studeerde bedrijfseconomie en fiscale economie aan de Universiteit Maastricht, gevolgd door de postdoctoraal opleiding Accountancy (2003) en de postdoctoraal opleiding Corporate Compliance (2008) aan de Vrije Universiteit. Momenteel werkt hij aan een proefschrift over de integriteitbewuste bedrijfscultuur.

Hoofdstuk 2: Corporate Governance en ethiek: Ethiek moet terug op de bestuursagenda

Auteur Drs. G.A. Möller
Referentie publicatie Möller, G.A., (2013), Corporate Governance en ethiek: Ethiek moet terug op de bestuursagenda. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2013-2014, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 2 beschrijft George Möller waarom de wispelturige mens oorzaak is van menig hardnekkig probleem in de bestuurskamer. Belangrijke gedragsafwijkingen passeren in zijn bijdrage de revue. Om het hoofd te bieden pleit hij voor het terugzetten van ethiek op de bestuursagenda en zelfs naar het centrum van de bestuursmacht.
Biografie auteurs: Drs. George Möller heeft meer dan 40 jaar ervaring in de internationale financiële industrie. Hij heeft 10 jaar in London gewerkt. Hij is persoonlijk betrokken geweest bij de oprichting van Euronext en gedurende zeven jaar verbonden geweest aan deze beurzenorganisatie. Zijn laatste positie was die van CEO van de Robeco Groep in Rotterdam. Nu vervult hij een aantal toezichthoudende functies zoals ondermeer Voorzitter Raad van Toezicht AFM en voorzitter van de Raad van Toezicht van het LUMC in Leiden. Hij is auteur van het boek ‘Waardenloos’ en de Engelse uitgave “Banking on Ethics’ .

Hoofdstuk 3: Hoe bestuurders manipuleren en wat er tegen te doen

Auteur Drs. J.A. de Hoog
Referentie publicatie De Hoog, J.A. (2014), Hoe bestuurders manipuleren en wat er tegen te doen. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2014-2015, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 3 beschrijft Hans de Hoog hoe bestuurders manipuleren en wat er tegen te doen is. De Hoog onderscheidt daartoe twee gevallen van manipulatie: de ene waarin het kwaad van de manipulatie reeds is geschied en de andere waarin bestuurders in de verleiding zouden kunnen komen hun toezichthouder een loer te draaien.
Biografie auteurs: Drs Hans de Hoog is medeoprichter (van Grexx NV, een bedrijf dat procesdiensten aanbiedt via de ‘cloud’. Hij ontwikkelde in 2013 een instrument om de dialoog tussen bestuurders en toezichthouders te faciliteren: governanceboxx. Na afronding van de studies Politieke Wetenschappen (Leiden) en Algemene Economie (Rotterdam) begon hij zijn carrière in 1982 in de landelijke politiek om die in 1987 te vervolgen als public affairs adviseur van diverse brancheorganisaties en grote ondernemingen. Het grote bedrijfsleven heeft hij leren kennen bij Delta Lloyd (1994 –1998) en Origin (1998 – 2000). Van begin 2007 tot eind 2012 was hij als extern toezichthouder op grote pensioenfondsen werkzaam bij De Nederlandsche Bank. Hij was van 1997 – 2009 lid en in de derde termijn voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Kinderopvang Humanitas. In 2013 publiceerde hij het boek: De Toezichthouder. Praktijkvoorbeelden van opportunistisch bestuur en falend toezicht., Eburon Business, Delft, 2013

Hoofdstuk 14: De risico’s van internationale corruptie – dichterbij dan u denkt. Over de (preventieve) rol van bestuurders en commissarissen

Auteur Drs. M. Wolfs
Referentie publicatie Wolfs, M. (2014), De risico’s van internationale corruptie - dichterbij dan u denkt. Over de (preventieve) rol van bestuurders en commissarissen. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (eds.), Jaarboek Corporate Governance 2014-2015, Deventer: Kluwer.
Inleiding Hoofdstuk 14 van Marijke Wolfs beschrijft de risico’s van internationale corruptie en constateert dat deze risico’s wellicht dichterbij zijn dan gedacht. Wolfs gaat daarbij in op de verantwoordelijkheid die bedrijven en hun bestuurders hebben om (betrokkenheid bij) internationale corruptie te voorkomen. Een effectieve aanpak vraagt om doortastend optreden van het bestuur en toezicht, met name als het gaat om preventieve maatregelen.
Biografie auteurs: Drs. Marijke Wolfs is directeur / algemeen secretaris van International Chamber of Commerce (ICC) Nederland. Zij behaalde haar Master International Business Management in Nijmegen en studeerde af op de veranderende dynamiek in internationale waardeketens. Voor studie en stage verbleef zij in Turkije, Italië, Londen en Boedapest. Aansluitend volgde zij de Leergang Buitenlandse Betrekkingen aan Instituut Clingendael. Sinds 2004 bekleedde zij verschillende internationaal georiënteerde functies bij het Ministerie van Economische Zaken waarna zij drie jaar voor een Amsterdams adviesbureau werkte. Sinds 2011 is zij verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het Nederlandse National Committee van ICC. Binnen deze in 1921 opgerichte Vereniging ICC Nederland zijn dertien Nederlandse beleidscommissies actief waaronder de Commissie CR & Anti-corruptie.

H8. Corporate governance en respect voor mensenrechten

Auteur Prof. mr. Cees van Dam
Referentie publicatie Dam, C. van, (2018) Corporate governance en respect voor mensenrechten. In: Lückerath-Rovers, M., B. Bier, H. van Ees en M. Kaptein (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2018-2019, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 8 beschrijft Cees van Dam waarom het respecteren van mensenrechten een intrinsiek onderdeel is van corporate governance, en wat dit in praktijk betekent.
Biografie auteurs: Prof. mr. Cees van Dam is hoogleraar International Business and Human Rights aan de Rotterdam School of Management, Erasmus University. Hij aanvaardde zijn ambt met de oratie Enhancing Human Rights Protection: A Company Lawyer’s Business (2015). Hij is lid van de Monitoring Committee van het IMVO-Bankenconvenant. Als Visiting Professor aan King’s College London doceert hij Engels aansprakelijkheidsrecht en Business and Human Rights. Aan de Universiteit Maastricht doceert hij Europees Aansprakelijkheidsrecht.

H6. Naleving bewaken of ethisch gedrag bevorderen? (Top)management aan zet om een ethisch klimaat te creëren

Auteur Naomi Ellemers en Elianne van Steenbergen
Referentie publicatie Ellemers, N. en E. van Steenbergen (2021), Naleving bewaken of ethisch gedrag bevorderen? (Top)management aan zet om een ethisch klimaat te creëren In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2021-2022, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 6 beargumenteren Naomi Ellemers en Eliane van Steenbergen dat er binnen ondernemingen niet alleen gekeken moet worden naar regelnaleving maar dat er ook gestuurd dient te worden op breder ethisch gedrag. Zij betogen dat het hebben van een heldere gedragscode hiervoor een goede eerste stap is, maar dat ethisch leiderschap van het management op alle niveaus essentieel is om ervoor te zorgen dat mensen de regels naleven en ethisch gedrag vertonen.
Biografie auteurs: Prof. Dr. Naomi Ellemers is sociaal en organisatie psychologe, en Universiteitshoogleraar bij de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. In haar wetenschappelijk onderzoek richt zij zich op de invloed van groepsprocessen op individueel gedrag. Daarbij gaat haar bijzondere aandacht uit naar de rol van sociale normen en morele waarden als oorzaken van ethisch gedrag. Zij past deze inzichten toe op het gedrag van mensen in organisaties, in diverse samenwerkingsprojecten met partijen in de praktijk. Ellemers is tevens lid van de Raad van Commissarissen van PwC Nederland.

Prof. Dr. Elianne van Steenbergen is sociaal en organisatie psychologe. Voor de helft van haar tijd werkt zij bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM), als senior toezichthouder in het Gedrag & Cultuur team van het Expertise Centrum. Daarnaast is zij verbonden aan de Universiteit Utrecht, waar zij de bijzondere leerstoel Psychologie van Toezicht bekleedt. Haar expliciete doel is de link te verstevigen tussen de psychologische wetenschap en de toezichtspraktijk. Haar onderzoek richt zich op de vraag hoe nalevingsgedrag en ethisch gedrag van managers en medewerkers in organisaties bevorderd kan worden.

H8. Criminaliteit in de bestuurskamer.

Auteur Wim Huisman
Referentie publicatie Huisman, W. (2021), Criminaliteit in de bestuurskamer In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2021-2022, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 8 biedt Wim Huisman een criminologisch perspectief op criminaliteit in de bestuurskamer, beter bekend als ‘witteboordencriminaliteit’. Hij staat daarbij onder andere stil bij de toegenomen aandacht voor de integriteit van bestuurders en op de kenmerken en eigenschappen van bestuurders en zakenmensen die zich inlaten met criminaliteit, maar ook bij de bestuurscultuur die dit gedrag misschien mogelijk maakte of zelfs uitlokte.
Biografie auteurs: Prof. dr. mr. Wim Huisman is hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Huisman doet meer dan 25 jaar wetenschappelijk onderzoek naar aard, omvang, oorzaken en aanpak van fraude, corruptie en andere vormen van witteboordencriminaliteit. Hij heeft hierover verschillende boeken en meer dan 200 wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. Huisman is hoofdredacteur van Crime, Law & Social Change, voorzitter van de Division of White-collar and Corporate Crime van de American Society of Criminology en lid van het bestuur van de European Working Group on Organisational Crime van de European Society of Criminology.

H9. De Tragiek van Interne Beheersing: Acht effecten waarom juist goede organisaties vervallen in slechte praktijken.

Auteur Muel Kaptein
Referentie publicatie Kaptein, M. (2021), De Tragiek van Interne Beheersing: Acht effecten waarom juist goede organisaties vervallen in slechte praktijken. In: Lückerath-Rovers, M., H. van Ees, M. Kaptein en I.W. Wuisman (Red.), Jaarboek Corporate Governance 2021-2022, Deventer: Kluwer.
Inleiding In hoofdstuk 9 beschrijft Muel Kaptein een ander perspectief, namelijk dat naarmate organisaties meer in control zijn de risico’s toenemen op fouten, incidenten en affaires. Hij beschrijft deze tegenkrachten die optreden naarmate organisaties meer in control komen en pleit voor een andere visie op wat een integere beheersing is.
Biografie auteurs: Prof. dr. Muel Kaptein is lid van de redactie van dit Jaarboek Corporate Governance en werkzaam als partner bij KPMG. Samen met collega’s adviseert hij organisaties op het gebied van integriteit, compliance en soft-controls. Daarnaast is hij als Hoogleraar Bedrijfskunde verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij doceert in de vakken leiderschap, duurzaamheid en governance. Hij is auteur van boeken als De Integere Manager (2003), The Living Code (2008), Waarom Goede Mensen Soms de Verkeerde Dingen Doen (2011) en Dienaren van het Volk (2013).